Kim jest diagnosta laboratoryjny?
Diagnosta laboratoryjny to specjalista zatrudniony w sektorze ochrony zdrowia. Zajmuje się badaniem materiału biologicznego pobranego od pacjentów, zarówno w celach diagnostycznych oraz leczniczych, jak i sanitarno-epidemiologicznych. Jest to zawód zaufania publicznego uregulowany ustawą. W praktyce oznacza to, że dopiero po uzyskaniu odpowiedniego wykształcenia i uprawnień, kandydat może wypełniać swoje obowiązki. Każdy diagnosta znajduje się na Liście Diagnostów Laboratoryjnych, prowadzonej przez Krajową Izbę Diagnostów Laboratoryjnych.
Gdzie pracuje diagnosta laboratoryjny?
Miejsce pracy diagnosty laboratoryjnego to głównie laboratoria diagnostyczne publicznych, jak i komercyjnych ośrodków medycznych. Dodatkowo, specjalista ten znajduje zatrudnienie w laboratoriach badawczych, instytutach naukowych czy firmach farmaceutycznych. Ze względu na to, że istnieje wiele specjalizacji z zakresu diagnostyki, to diagnosta laboratoryjny może podjąć zatrudnienie w klinikach o różnym profilu medycznym, m.in. w placówkach leczących pary z problemami związanymi z płodnością. Profesjonalna klinika leczenia niepłodności, to miejsce, w którym poza lekarzami, wysoko wykwalifikowanymi specjalistami leczenia niepłodności, pracują także zespoły embriologów, położnych oraz diagnostów laboratoryjnych. Bez nich ciężko byłoby zidentyfikować czynniki powodujące problemy z uzyskaniem ciąży oraz wybrać najlepszy sposób leczenia pary.
Czym zajmuje się diagnosta laboratoryjny w klinice leczenia niepłodności?
Zanim lekarz rozpozna schorzenie i wdroży odpowiednie postępowanie medyczne, nad pobranym materiałem biologicznym pacjentów pracuje diagnosta laboratoryjny. Bez niego dalsze etapy leczenia niepłodnością są po prostu niemożliwe. Do obowiązków diagnosty laboratoryjnego w klinice leczenia niepłodności należy przede wszystkim:
- przygotowanie próbek biologicznych do analizy w tym krwi, wymazów, nasienia,
- analiza próbek m.in. w celu identyfikacji różnych chorób, zaburzeń zdrowotnych,
- wykonywanie badań hormonalnych,
- realizacja badań nasienia – podstawowych i rozszerzonych,
- interpretacja wyników badań,
- przygotowanie nasienia do inseminacji domacicznej i in vitro,
- wykonywanie różnorodnych testów diagnostycznych,
- dbanie o wiarygodność otrzymywanych wyników badań poprzez regularną kontrolę jakości,
- raportowanie otrzymanych wyników badań,
- dbałość o prawidłowe funkcjonowanie sprzętu laboratoryjnego,
- prowadzenie dokumentacji medycznej.
Jak zostać diagnostą laboratoryjnym?
Praca diagnosty laboratoryjnego wiąże się z dużą odpowiedzialnością, w związku z czym wymaga odpowiedniego wykształcenia i kwalifikacji. W konsekwencji pojawia się zasadnicze pytanie o kryteria podjęcia pracy w tym zawodzie, czyli wymogi związane z ukończonym, określonym kierunkiem studiów, dotychczasowo zdobyte kwalifikacje zawodowe, czy kompetencje personalne.
- Aby zostać diagnostą laboratoryjnym, należy skończyć pięcioletnie jednolite studia na kierunku analityka medyczna na uniwersytecie medycznym. W trakcie studiów studenci odbywają liczne praktyki zawodowe. Kiedy ich edukacja już się zakończy, przyszli diagności składają wniosek do Krajowej Izby Diagnostów Laboratoryjnych o prawo wykonywania zawodu diagnosty laboratoryjnego. Jest to formalny warunek, bez którego nie można pracować w tym zawodzie. Diagnostą laboratoryjnym może również zostać osoba po studiach biologicznych, m.in. biologii czy biotechnologii, która odbyła studia podyplomowe na kierunku analityka medyczna i uzyskała prawo wykonywania zawodu diagnosty laboratoryjnego - wyjaśniła mgr Agnieszka Kurzewska, diagnosta laboratoryjny, koordynator medycznych laboratoriów diagnostycznych w placówkach Kliniki Bocian.
Jakie cechy powinien posiadać diagnosta laboratoryjny?
Oprócz konieczności spełnienia warunków formalnych, które zostały już omówione, istotne pozostają również cechy charakteru i predyspozycje, aby móc profesjonalnie wykonywać zawód diagnosty laboratoryjnego. Jest to praca obciążona bardzo wysokim poziomem odpowiedzialności, ponieważ drobny błąd może mieć poważne konsekwencje i doprowadzić do postawienia błędnej diagnozy i wdrożenia nieadekwatnego leczenia. Pracując i analizując pobrane materiały biologiczne trzeba wykazywać się bardzo dużą dokładnością, skrupulatnością i rzetelnością oraz cierpliwością. Diagnosta laboratoryjny często pracuje w zespole, dlatego ważna pozostaje umiejętność współpracy oraz komunikacji z innymi członkami personelu medycznego. Niejednokrotnie zawód ten wiążę się z wykonywaniem obowiązków pod presją czasu, dlatego diagnosta musi być osobą zorganizowaną i radzić sobie w sytuacjach stresujących, pozostając opanowanym i cierpliwym.
Jakie są różnice między diagnostą laboratoryjnym a embriologiem?
Za zamkniętymi drzwiami laboratorium w klinice leczenia niepłodności, ściśle współpracuje ze sobą zespół wykwalifikowanych specjalistów z różnych obszarów medycyny. To dzięki ich skoordynowanej pracy możliwe staje się uzyskanie ciąży. Prawidłowa diagnostyka niepłodności, to pierwszy i najważniejszy etap, zanim lekarz przedstawi i zastosuje indywidualnie zaplanowaną ścieżkę terapeutyczną. W tym momencie może pojawić się wątpliwość, dotycząca zakresu zadań i roli diagnosty laboratoryjnego oraz embriologa w procesie leczenia niepłodności z wykorzystaniem procedur wspomaganego rozrodu. Zacznijmy od tego, że są to dwie profesje uzupełniające się obowiązkami i zadaniami. Diagnosta laboratoryjny przeprowadza przede wszystkim badania hormonalne oraz badanie nasienia, czyli kluczowe działania w diagnostyce niepłodności, ale także w procesie przygotowania pary do zapłodnienia pozaustrojowego oraz inseminacji domacicznej (IUI). Warto zaznaczyć, że w laboratorium diagnostycznym przygotowywane jest nasienie wykorzystywane do inseminacji oraz w procedurze in vitro. Embriolog z kolei zajmuje się zapłodnieniem komórki jajowej w procedurze in vitro, obserwuje i analizuje rozwój zarodków. Przygotowuje zarodki do transferu, jak również zabezpiecza je za pomocą mrożenia, podobnie jak komórki jajowe i plemniki. Jak widać bez wspólnego działania obu zawodów, niepłodne pary mogłyby mieć problem z uzyskaniem upragnionej ciąży.
Współpraca między diagnostą laboratoryjnym a lekarzem
Drogi diagnostów laboratoryjnych oraz lekarzy, specjalistów ds. niepłodności, często krzyżują się w trakcie leczenia pacjentów. Po pierwsze diagnosta laboratoryjny analizuje dostarczoną mu próbkę do badań i opracowuje wynik, pod którym się podpisuje. Informacje, zawarte w wyniku badań pomagają lekarzowi właściwie zdiagnozować przyczynę problemów zdrowotnych i ustalić plan terapii medycznej. To do lekarza należy postawienie finalnej diagnozy i ustalenie etapów leczenia niepłodności, właśnie w oparciu o historię medyczną i wyniki przeprowadzonych badań. W takiej sytuacji, konieczny jest oczywiście bezpośredni kontakt z pacjentami, który daje możliwość doprecyzowania kwestii związanych z wytyczonym postępowaniem medycznym, rozwiania wszelkich obaw i wątpliwości. Bowiem bezskuteczne starania o ciążę i leczenie niepłodności generują wiele istotnych pytań. Diagności laboratoryjni rzadziej bezpośrednio rozmawiają z pacjentami. Wyniki badań w większości są dostępne on-line lub przekazywane przez lekarza. Jednak zdarza się, że również oni objaśniają pacjentom rezultaty badań.
Jak widać diagnosta laboratoryjny to zawód, który ma kluczowe znaczenie dla postawienia trafnej diagnozy i podjęcia odpowiedniego leczenia pacjentów zmagających się z niepłodnością. Oczywiście jego praca przyczynia się do poprawy zdrowia, jakości i komfortu życia pacjentów.
